Kể từ khi được giới thiệu chính thức vào mùa giải 2019-2020, công nghệ Trợ lý trọng tài video (VAR) đã trở thành một phần không thể thiếu, gây tranh cãi nhưng cũng đầy ảnh hưởng tại giải đấu hấp dẫn nhất hành tinh. Không quá lời khi nói rằng, VAR đã Thay đổi Diện Mạo Premier League Như Thế Nào? Đó là câu hỏi lớn mà mọi tín đồ túc cầu giáo, từ các chuyên gia đến người hâm mộ bình thường, đều không ngừng trăn trở và thảo luận. VAR mang đến sự công bằng được trông đợi hay đang dần bào mòn những cảm xúc thăng hoa vốn có của bóng đá? Hãy cùng Nhipdapbongda.net mổ xẻ vấn đề này.
Sự xuất hiện của VAR tại Ngoại hạng Anh không phải là ngẫu nhiên. Nó là kết quả của một quá trình dài nghiên cứu và thử nghiệm, nhằm giải quyết những sai lầm rõ ràng của trọng tài có thể ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả trận đấu – những “bàn thắng ma”, những quả phạt đền oan uổng, hay những chiếc thẻ đỏ bị bỏ sót. Mục tiêu ban đầu rất rõ ràng: tối thiểu hóa sai sót, tối đa hóa công lý trên sân cỏ.
VAR là gì và Hành trình đến Premier League?
VAR, viết tắt của Video Assistant Referee, là một hệ thống bao gồm các trọng tài video ngồi trong một phòng điều hành riêng biệt (VAR room), có quyền truy cập vào nhiều góc máy quay khác nhau của trận đấu. Họ chỉ can thiệp vào 4 tình huống thay đổi trận đấu rõ ràng và hiển nhiên:
- Bàn thắng/Không bàn thắng: Kiểm tra lỗi việt vị, bóng đã đi hết đường biên ngang trước khi vào lưới, hoặc lỗi trong quá trình dẫn đến bàn thắng (phạm lỗi, dùng tay chơi bóng).
- Phạt đền/Không phạt đền: Xác định các tình huống phạm lỗi rõ ràng trong vòng cấm hoặc các pha ăn vạ.
- Thẻ đỏ trực tiếp: Xem xét các pha vào bóng nguy hiểm, hành vi bạo lực, lỗi ngăn cản cơ hội ghi bàn rõ rệt (DOGSO) mà trọng tài chính có thể đã bỏ qua hoặc nhận định sai.
- Nhầm lẫn cầu thủ: Trường hợp trọng tài rút thẻ vàng hoặc thẻ đỏ nhầm người.
Sau nhiều tranh cãi ở các giải đấu khác và các thử nghiệm tại FA Cup, Carabao Cup, Premier League cuối cùng cũng “gật đầu” với VAR từ mùa 2019-20, với hy vọng công nghệ sẽ mang lại sự chính xác cao hơn cho các quyết định quan trọng.
Phòng điều hành VAR tại một trận đấu Premier League với nhiều màn hình theo dõi
Những Thay đổi Tích cực: Công bằng và Chính xác Hơn?
Không thể phủ nhận, VAR đã mang lại những tác động tích cực nhất định cho Premier League. Ưu điểm lớn nhất và dễ thấy nhất chính là việc giảm thiểu đáng kể các sai lầm “chết người” của trọng tài.
Giảm thiểu sai sót rõ ràng
Những bàn thắng được ghi trong tư thế việt vị rõ ràng, những pha phạm lỗi trong vòng cấm bị bỏ qua hay những tình huống xứng đáng nhận thẻ đỏ trực tiếp nhưng trọng tài không quan sát thấy… đã giảm đi trông thấy. VAR đóng vai trò như một “đôi mắt thứ hai”, giúp trọng tài chính đưa ra quyết định cuối cùng chính xác hơn trong các tình huống bước ngoặt.
Theo Nhà báo Minh Việt, một cây viết thể thao uy tín: “VAR, dù còn gây tranh cãi, nhưng về cơ bản đã giúp Premier League trở nên công bằng hơn. Chúng ta ít thấy hơn những ‘bàn thắng ma’ hay những quả penalty tưởng tượng làm thay đổi cục diện trận đấu một cách oan uổng.”
Tăng cường tính kỷ luật
Sự hiện diện của VAR cũng khiến các cầu thủ phải cẩn trọng hơn trong hành vi của mình. Những pha vào bóng thô bạo, tiểu xảo kín đáo hay các hành vi phi thể thao khác đều có nguy cơ bị “soi” kỹ lưỡng. Điều này góp phần làm giảm bớt những pha bóng xấu xí và bảo vệ các cầu thủ tốt hơn.
Hãy nhớ lại những tình huống mà một pha đánh nguội kín đáo có thể quyết định kết quả, giờ đây, mọi hành động đều nằm trong tầm quan sát của hàng loạt camera và đội ngũ VAR.
Mặt Trái Của VAR: Tranh cãi và Những Vấn đề Nan giải
Bên cạnh những mặt tích cực, VAR cũng mang đến không ít phiền toái và trở thành tâm điểm của vô số cuộc tranh luận nảy lửa. Vậy, những hạn chế nào cho thấy VAR đã thay đổi diện mạo Premier League như thế nào theo hướng tiêu cực?
Sự Chậm trễ và Gián đoạn Cảm xúc
Đây có lẽ là chỉ trích lớn nhất nhắm vào VAR. Quá trình kiểm tra một tình huống, đôi khi kéo dài vài phút, làm trận đấu bị cắt vụn, giảm nhịp độ và sự hưng phấn của cả cầu thủ lẫn người hâm mộ. Khoảnh khắc vỡ òa khi bóng bay vào lưới giờ đây thường bị thay thế bằng sự chờ đợi hồi hộp, thậm chí là cảm giác hụt hẫng nếu bàn thắng bị từ chối sau đó.
BLV Anh Quân từng chia sẻ cảm xúc: “Cái hay của bóng đá nằm ở sự liên tục và những cảm xúc tức thời. VAR đôi khi làm nguội đi bầu không khí cuồng nhiệt đó. Chờ đợi VAR giống như bạn đang xem một bộ phim hay mà cứ bị bấm dừng liên tục vậy.”
Cảm giác ăn mừng “nháp” rồi lại tiu nghỉu vì VAR đã trở nên quá quen thuộc trên các khán đài Premier League, làm mất đi phần nào sự tự nhiên và bùng nổ của môn thể thao vua.
Các cầu thủ đứng chờ đợi quyết định từ VAR trên sân cỏ Premier League
Luật Việt vị “Milimet” và Sự Thiếu Nhất quán
Một trong những khía cạnh gây tranh cãi nhất của VAR là việc áp dụng luật việt vị. Công nghệ cho phép kẻ những đường thẳng ảo với độ chính xác đến từng milimet, dẫn đến những bàn thắng bị từ chối vì những bộ phận rất nhỏ như gót chân, vai áo hay thậm chí là… nách ở vị trí việt vị. Điều này khiến nhiều người đặt câu hỏi về tinh thần của luật việt vị và liệu sự chính xác tuyệt đối có thực sự cần thiết đến mức đó hay không.
Bên cạnh đó, sự thiếu nhất quán trong các quyết định VAR giữa các trận đấu khác nhau, hay thậm chí trong cùng một trận đấu, cũng là điều khiến người hâm mộ bức xúc. Việc diễn giải luật, đặc biệt là các tình huống chạm tay trong vòng cấm hay các pha phạm lỗi không rõ ràng, vẫn còn mang nặng tính chủ quan của tổ trọng tài VAR.
- Việt vị: Những pha việt vị “cực mảnh” gây ức chế.
- Chạm tay: Luật chạm tay thay đổi liên tục và cách VAR áp dụng vẫn gây khó hiểu.
- Phạm lỗi: Mức độ can thiệp của VAR vào các pha tranh chấp 50/50 còn nhiều ý kiến trái chiều.
Áp lực Lên Trọng tài và VAR Room
Tưởng chừng VAR sẽ giảm áp lực cho trọng tài chính, nhưng thực tế lại tạo ra một lớp áp lực khác. Trọng tài chính đôi khi trở nên bị động, chờ đợi tín hiệu từ VAR thay vì tự tin ra quyết định. Trong khi đó, các trọng tài trong phòng VAR cũng phải đối mặt với sự săm soi kỹ lưỡng và áp lực đưa ra quyết định chính xác dưới sức ép thời gian và sự kỳ vọng của hàng triệu người xem.
VAR đã thay đổi diện mạo Premier League như thế nào về mặt chiến thuật?
Sự xuất hiện của VAR không chỉ ảnh hưởng đến các quyết định của trọng tài mà còn tác động nhất định đến lối chơi và chiến thuật của các đội bóng tại Premier League.
- Phòng ngự: Các hậu vệ có xu hướng tự tin hơn khi dâng cao hàng phòng ngự để bẫy việt vị, bởi họ tin rằng VAR sẽ phát hiện chính xác các lỗi việt vị dù là nhỏ nhất. Tuy nhiên, họ cũng phải cẩn trọng hơn trong các pha tắc bóng hay kéo người trong vòng cấm.
- Tấn công: Tiền đạo cần căn chỉnh thời điểm di chuyển chính xác hơn để tránh lỗi việt vị “milimet”. Các tình huống cố định cũng được chú trọng hơn, cả trong tấn công lẫn phòng ngự, vì VAR rất dễ phát hiện các lỗi kéo người, đẩy sau trong khu vực 16m50.
- Kiểm soát bóng: Một số ý kiến cho rằng VAR gián tiếp khuyến khích lối chơi kiểm soát bóng và xây dựng tấn công từ tốn, vì các đội bóng muốn hạn chế tối đa những pha mất bóng nguy hiểm có thể dẫn đến phản công và các tình huống VAR bất lợi.
Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng về chiến thuật vẫn còn là đề tài cần thêm thời gian để đánh giá một cách toàn diện.
Phản ứng từ Giới Chuyên môn và Người Hâm mộ
Phản ứng về VAR tại Premier League rất đa chiều. Nhiều HLV và cầu thủ đã lên tiếng ủng hộ mục tiêu công bằng mà VAR hướng tới, nhưng cũng không ít lần bày tỏ sự thất vọng về cách thức hoạt động và những quyết định gây tranh cãi. Các HLV như Jurgen Klopp hay Pep Guardiola thường xuyên có những phát biểu thẳng thắn về những bất cập của VAR.
Trong khi đó, cộng đồng người hâm mộ bóng đá cũng chia làm nhiều luồng ý kiến. Một bộ phận chấp nhận VAR như một phần tất yếu của bóng đá hiện đại, đề cao sự công bằng. Bộ phận khác lại cảm thấy VAR đang làm mất đi những cảm xúc nguyên bản, sự kịch tính và đôi khi là cả những tranh cãi vốn là “gia vị” của bóng đá. Các diễn đàn, mạng xã hội luôn sôi sục sau mỗi quyết định VAR gây tranh cãi.
Tương lai của VAR tại Premier League: Hướng đi nào?
Premier League và các nhà làm luật đang không ngừng tìm cách cải thiện hệ thống VAR. Những thay đổi như việc áp dụng công nghệ việt vị bán tự động (SAOT) hứa hẹn sẽ giảm thời gian kiểm tra và tăng tính khách quan cho các quyết định việt vị. Việc cải thiện giao tiếp giữa trọng tài chính và tổ VAR, cũng như cách thông báo quyết định cho khán giả trên sân và qua truyền hình, cũng là những ưu tiên hàng đầu.
Cuộc tranh luận về việc VAR đã thay đổi diện mạo Premier League như thế nào chắc chắn sẽ còn tiếp diễn. Liệu công nghệ có thể được tinh chỉnh để hài hòa giữa tính chính xác và việc giữ gìn cảm xúc của trận đấu? Đó vẫn là một bài toán khó.
Câu hỏi thường gặp (FAQ) về VAR tại Premier League
1. VAR kiểm tra những loại tình huống nào ở Premier League?
VAR chỉ can thiệp vào 4 loại tình huống rõ ràng và có khả năng thay đổi trận đấu: Bàn thắng/Không bàn thắng, Phạt đền/Không phạt đền, Thẻ đỏ trực tiếp, và Nhầm lẫn cầu thủ khi rút thẻ.
2. Ai là người đưa ra quyết định cuối cùng khi có VAR?
Trọng tài chính trên sân luôn là người đưa ra quyết định cuối cùng. VAR đóng vai trò tư vấn và cung cấp thông tin, hình ảnh. Trọng tài có thể xem lại tình huống qua màn hình bên đường biên (On-Field Review – OFR) trước khi quyết định.
3. VAR có làm mất đi cảm xúc của bóng đá không?
Đây là một trong những tranh cãi lớn nhất. Nhiều người cho rằng sự chậm trễ và việc các bàn thắng có thể bị từ chối sau khi kiểm tra đã làm giảm cảm xúc bùng nổ tức thời của bóng đá. Tuy nhiên, những người ủng hộ cho rằng sự công bằng mà VAR mang lại quan trọng hơn.
4. Liệu VAR có được cải tiến trong tương lai tại Premier League không?
Chắc chắn có. Premier League và IFAB (Ủy ban Luật bóng đá quốc tế) liên tục xem xét các phản hồi và tìm cách cải thiện VAR, ví dụ như áp dụng công nghệ việt vị bán tự động, cải thiện giao tiếp và tăng tốc độ ra quyết định.
5. VAR ảnh hưởng thế nào đến thời gian bù giờ của trận đấu?
Thời gian bị mất do kiểm tra VAR (và các dừng trận đấu khác) sẽ được cộng vào thời gian bù giờ cuối mỗi hiệp. Đó là lý do tại sao chúng ta thường thấy thời gian bù giờ dài hơn đáng kể kể từ khi VAR được áp dụng.
6. VAR có đảm bảo 100% quyết định chính xác không?
Không. Mặc dù VAR giúp giảm sai sót rõ ràng, nhưng các quyết định vẫn có thể phụ thuộc vào việc diễn giải luật của con người, đặc biệt trong các tình huống phức tạp hoặc không rõ ràng. Mục tiêu của VAR là “sai sót tối thiểu”, không phải “hoàn hảo tuyệt đối”.
7. Tại sao một số tình huống VAR lại mất nhiều thời gian kiểm tra hơn những tình huống khác?
Thời gian kiểm tra phụ thuộc vào độ phức tạp của tình huống, số lượng góc máy cần xem xét, và liệu trọng tài chính có cần xem lại màn hình bên sân hay không. Các tình huống việt vị phức tạp hoặc cần phân tích nhiều yếu tố (như lỗi trong quá trình dẫn đến bàn thắng) thường mất nhiều thời gian hơn.
Kết bài
Không thể phủ nhận, VAR đã tạo ra một cuộc cách mạng thực sự trong cách vận hành và cảm nhận các trận đấu tại Premier League. Nó mang đến sự chính xác và công bằng cao hơn ở nhiều khía cạnh, giúp loại bỏ những sai lầm thô thiển. Tuy nhiên, cái giá phải trả là những khoảnh khắc chờ đợi căng thẳng, sự gián đoạn cảm xúc và những tranh cãi không hồi kết về luật lệ hay tính nhất quán.
Việc VAR đã thay đổi diện mạo Premier League như thế nào vẫn là một câu chuyện đang được viết tiếp. Công nghệ này vẫn đang trong quá trình hoàn thiện và thích ứng. Liệu nó sẽ trở thành một công cụ hỗ trợ hoàn hảo hay mãi là “nhân vật phản diện” trong mắt một bộ phận người hâm mộ? Chỉ thời gian mới có thể trả lời. Còn bạn, bạn nghĩ sao về vai trò của VAR tại Ngoại hạng Anh? Hãy chia sẻ ý kiến của mình ở phần bình luận bên dưới!
